شروط دوازده‌گانه ازدواج بر اساس فقه اسلامی و قانون مدنی ایران، حقوق و تکالیف متفاوتی را به زن و مرد در ازدواج می‌دهد. این شروط شامل عدم پرداخت نفقه توسط زوج، سوء رفتار و سوء معاشرت زوج، ابتلاء زوج به بیماری صعب العلاج، جنون مرد، اشتغال مرد به شغلی مغایر با شأن زن، محکومیت زوج به حبس، اعتیاد شوهر، ترک زندگی مشترک بدون عذر، محکومیت قطعی شوهر به جرم خاص، عقیم بودن شوهر، مفقود الاثر شدن شوهر و ازدواج مجدد شوهر بدون اجازه همسر اولش می‌باشد. این شروط در دفترچه عقد تایپ شده و می‌توانند با تفاهم زوجین شروط دیگری نیز اضافه شوند.