Zuzana Čaputová (متولد 21 ژوئن 1973) یک سیاستمدار، وکیل و فعال محیط زیست اسلواکی است که به عنوان پنجمین رئیس جمهور اسلواکی از سال 2019 تا 2019 خدمت کرد. و همچنین جوانترین رئیس جمهور در تاریخ اسلواکی که در سن 45 سالگی انتخاب شد.
چاپوتووا برای اولین بار با پیروز شدن در یک دهه مبارزه علیه محل دفن زباله سمی در زادگاهش Pezinok شناخته شد. برای این کار، چاپوتووا جایزه محیط زیست گلدمن 2016 را دریافت کرد. او در انتخابات ریاست جمهوری اسلواکی 2019 با کسب 58 درصد آرا در دور دوم پیروز شد.
سنین جوانی و تحصیل
چاپوتووا در یک خانواده کارگری در براتیسلاوا به دنیا آمد. او در شهر نزدیک Pezinok، در جایی که در دو دهه اول زندگی او چکسلواکی بود، بزرگ شد. چاپوتووا تربیت او را در “خانه ای با ذهن باز” توصیف کرد. Čaputová در دانشکده حقوق دانشگاه Comenius در براتیسلاوا تحصیل کرد، در سال 1996 فارغ التحصیل شد. او بین سال‌های 1998 و 1999 چرخه آموزشی “مدیریت عمومی – مدیریت تغییر” و در سال 1999 دوره ARK – میانجی‌گری را که توسط وزارت آموزش و پرورش اسلواکی تایید شده بود، تکمیل کرد.
آغاز کار
چاپوتووا پس از پایان تحصیلات خود در دولت محلی Pezinok، ابتدا به عنوان دستیار در بخش حقوقی، و سپس به عنوان معاون شهردار شهر مشغول به کار شد. او بعداً به بخش غیرانتفاعی در بنیاد جامعه باز نقل مکان کرد، جایی که او مدیریت دولتی و موضوع کودکان آزار دیده و استثمار شده را مدیریت کرد. پس از آن، او به عنوان مدیر پروژه در انجمن مدنی EQ Klub در زمینه توسعه جامعه محلی کار کرد.
بین سال‌های 2001 و 2017، چاپوتووا با Via Iuris، یک سازمان مدنی، به عنوان وکیل (از سال 2010) و با صلح سبز در برنامه‌ریزی کمپین کار می‌کرد. در Pezinok، برای بیش از ده سال، او در صف مقدم یک کمپین عمومی علیه مجوز دفن زباله دیگری بود که باعث تشدید آلودگی خاک، هوا و آب در شهر و مناطق اطراف آن می شد.
مبارزه با محل دفن زباله در سال 2013 به اوج خود رسید، زمانی که دادگاه عالی اسلواکی حکم داد که محل دفن زباله جدید غیرقانونی است و هنجارهای زیست محیطی را نقض می کند. چاپوتووا دفتر حقوقی خود را اداره کرده و چندین نشریه را تالیف و در نویسندگی مشترک دارد. او یکی از اعضای اتحادیه حقوق محیط زیست در سراسر جهان (ELAW)، شبکه ای از حقوقدانان و حقوقدانان محیط زیست است.
فعالیت های سیاسی
چاپوتووا به عنوان یکی از اعضای مؤسس اسلواکی مترقی، یک حزب لیبرال غیر پارلمانی، تا مارس 2019 به عنوان معاون آن خدمت کرد و پس از آن به دلیل نامزدی ریاست جمهوری استعفا داد.چاپوتووا نامزد این حزب در انتخابات ریاست‌جمهوری اسلواکی در سال 2019 بود و پس از کسب بیش از 58 درصد آرا و شکست رقیب خود، نایب رئیس کمیسیون اروپا، ماروش شفچوویچ، مستقل، در دور دوم به عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد. توسط حزب مسلط طولانی مدت Smer-SD حمایت می شود.
ریاست جمهوری
در یک کنفرانس مطبوعاتی که در 29 مارس 2018 برگزار شد، چاپوتووا نامزد خود را برای ریاست جمهوری اسلواکی در رقابت های ریاست جمهوری 2019 به عنوان نامزد اسلواکی مترقی اعلام کرد. رابرت میستریک، یکی دیگر از مدعیان قدرتمند، از رقابت کناره گیری کرد و در 26 فوریه 2019 از او حمایت کرد.[16] او گفت که پس از قتل یان کوسیاک، روزنامه‌نگار تحقیقی، مجبور به نامزدی برای ریاست‌جمهوری شده است.
چاپوتووا در دور اول انتخابات در 16 مارس 2019 با 40.57 درصد آرا پیروز شد. او سپس در دور دوم دور دوم در 30 مارس 2019، حریف دوم خود، Maroš Šefčovič را با حدود 58% به 42% شکست داد.
شرکت کنندگان در دور دوم تنها 41.79 درصد کمترین میزان رای گیری در این نوع از انتخابات در اسلواکی بود. تعداد آرایی که چاپوتووا با آن ها به عنوان رئیس جمهور انتخاب شد نیز کمترین تعداد رای برای رئیس جمهور اسلواکی بود که مستقیماً انتخاب شده بود. تحلیف ریاست جمهوری او در 15 ژوئن 2019 در یک جلسه ویژه شورای ملی در براتیسلاوا برگزار شد.
او در سال‌های 2020 و 2021 به‌عنوان مورد اعتمادترین سیاستمدار کشور رتبه‌بندی شد، به‌ترتیب 83 و 58 درصد از شهروندان در نظرسنجی گفتند که او را قابل اعتماد می‌دانند. نظرسنجی دسامبر 2019 در جمهوری چک همسایه نشان داد که او در آنجا دارای محبوبیت بالاتری (54٪ تأیید، 18٪ مخالفت) نسبت به رئیس جمهور فعلی میلوش زمان (46٪ تأیید، 50٪ عدم تأیید) بود.
یک نظرسنجی در اواخر ماه مه 2022 گزارش داد که 15٪ از رای دهندگان “مطمئنا” به او رای می دهند و 34٪ دیگر در نظر دارند که در انتخابات ریاست جمهوری اسلواکی 2024 به او رای دهند.
در سال 2023، چاپوتووا به عنوان یک نامزد احتمالی برای جانشینی دبیر کل ناتو، ینس استولتنبرگ، پس از بازنشستگی مورد انتظار وی در همان سال، ذکر شد. در 20 ژوئن 2023، چاپوتووا با استناد به استرس ناشی از چهار بحران بزرگ در دوران ریاست‌جمهوری خود، اعلام کرد که برای انتخاب مجدد نامزد نخواهد شد: همه‌گیری کووید-19، جنگ روسیه در اوکراین، بحران انرژی، و تورم فزاینده.
تصمیم او توسط رئیس جمهور چک پتر پاول با تأسف و سلف او آندری کیسکا با ناراحتی اظهار نظر شد. مواضع مشابهی توسط احزاب راست میانه و ائتلاف سابق ابراز شد. مخالفان به رهبری SMER-SSD، HLAS-SD، و SNS از تصمیم او استقبال کردند.
زندگی شخصی
چاپوتووا طلاق گرفته و دو دختر دارد. او یوگا ذن را تمرین می کند. چاپوتووا در دوران ریاست جمهوری خود به اقامت در Pezinok ادامه داد.
جوایز و تقدیر
چاپوتووا به دلیل رهبری قوی و قاطع خود در رابطه با موضوع دفن زباله Pezinok جایزه محیط زیست گلدمن را در سال 2016 دریافت کرد. برندگان این جایزه توسط هیئت داوران بین المللی و کارشناسانی از سراسر جهان انتخاب می شوند که خود را به دلیل داشتن تأثیر ماندگار و قابل توجه در حفاظت از محیط زیست متمایز کرده اند. جایزه گلدمن به چاپوتووا در سانفرانسیسکو تحویل داده شد.
مبارزه طولانی و در نهایت پیروزمندانه او با ارین بروکوویچ آمریکایی مقایسه شده است. در متن این جایزه آمده است که او به دلیل “کمپین بی امان او علیه افتتاح محل دفن زباله در شهر Pezinok، که اگر باز شود، خطرات بالقوه سلامتی را تشدید می کند و به آلودگی شهری کمک می کند” اهدا شد. چاپوتووا به پاس قدردانی از تلاش‌هایش برای دموکراسی اروپایی، جایزه فرهنگ سیاسی اروپا را در اوت 2019 دریافت کرد.
در سال 2023، او در فهرست فوربس از 100 زن قدرتمند جهان در رتبه 84 قرار گرفت. Čaputová همچنین به عنوان یکی از 100 زن تأثیرگذار در سرطان شناسی توسط OncoDaily شناخته شد.