هنردرمانی ؛ فصل مشترک هنر و روانشناسی

|

۱۶ آبان ۱۴۰۲

|

۰۹:۳۹

هنردرمانی ؛ فصل مشترک هنر و روانشناسی

– ساره امینی/ کارشناس ارشد هنر-

هنردرمانی‭ ‬یک‭ ‬روش‭ ‬نسبتا‭ ‬جدید‭ ‬محسوب‭ ‬میشود‭. ‬به‭ ‬منظور‭ ‬بررسی‭ ‬بهتر‭ ‬ارتباط‭ ‬هنر‭ ‬و‭ ‬روانشناسی؛‭ ‬در‭ ‬این‭  ‬شماره‭  ‬به‭ ‬تحلیل‭ ‬روانی‭ ‬دو‭ ‬جنبش‭ ‬هنری‭ ‬معروف‭ ‬به‭ ‬نام‌های‭ ‬سوررئالیسم‭ ‬و‭ ‬اکسپرسیونیسم‭ ‬می‌پردازیم‭.‬

هنر‭ ‬جولانگاهی‭ ‬برای‭ ‬بیان‭ ‬افکار‭ ‬هنرمند‭ ‬و‭ ‬احساسات‭ ‬اوست‭. ‬

همچنین‭ ‬هنرمندان‭ ‬به‭ ‬منظور‭ ‬نشان‭ ‬دادن‭ ‬جهان‭ ‬از‭ ‬منظر‭ ‬خود‭ ‬از‭ ‬هنر‭ ‬کمک‭ ‬می‌گیرند( هنردرمانی )‭. ‬اکسپرسیونیسم‭ ‬و‭ ‬سوررئالیسم‭ ‬دو‭ ‬جنبش‭ ‬هنری‭ ‬هستند‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬شدت‭ ‬تحت‭ ‬تأثیر‭ ‬روانکاوی‭ ‬قرار‭ ‬گرفتند‭. ‬

نظریه‭ ‬زیگموند‭ ‬فروید‭ ‬روانشناس‭ ‬و‭ ‬عصب‭ ‬شناس‭ ‬اتریشی،تمرکز‭ ‬بسیار‭ ‬قوی‭ ‬بر‭ ‬زندگی،‭ ‬روح‭ ‬انسان‭ ‬و‭ ‬ناخودآگاه‭ ‬دارد‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬درمان‭ ‬اختلالات‭ ‬روانی‭ ‬از‭  ‬ایجاد‭ ‬ارتباط‭ ‬بین‭ ‬ضمیر‭ ‬خودآگاه‭ ‬و‭ ‬ضمیر‭ ‬ناخودآگاه‭ ‬استفاده‭ ‬می‌کند‭.‬

هنرمندانی‭ ‬که‭ ‬بخشی‭ ‬از‭ ‬جنبش‭ ‬سوررئالیسم‭ ‬و‭ ‬اکسپرسیونیسم‭ ‬بودند‭ ‬آرزوی‭ ‬شناخت‭ ‬عمیق‭ ‬تر‭ ‬از‭ ‬خود‭ ‬و‭ ‬پیوند‭ ‬واقعی‭ ‬با‭ ‬روح‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬داشتند‭.‬

کارل‭ ‬گوستاف‭ ‬یونگ،‭ ‬روانشناس‭ ‬اتریشی‭ ‬و‭ ‬مخترع‭ ‬روانشناسی‭ ‬تحلیلی‭ ‬نیز‭ ‬تأثیر‭ ‬زیادی‭ ‬در‭ ‬آنچه‭ ‬تا‭ ‬به‭ ‬امروز‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬هنر‭ ‬درمانی‭ ‬می‭ ‬شناسیم،‭ ‬داشته‭ ‬است‭.‬

یونگ‭ ‬جهان‭ ‬کامل‭ ‬ناخودآگاه‭ ‬را‭ ‬بررسی‭ ‬کرد‭. ‬

به‭ ‬اعتقاد‭ ‬او‭ ‬زبان‭ ‬آن‭ ‬نمادهایی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬دائماً‭ ‬در‭ ‬رویاها‭ ‬آشکار‭ ‬می‭ ‬شوند‭. ‬او‭ ‬در‭ ‬تمرینات‭ ‬روانشناسی‭ ‬خود‭ ‬از‭ ‬مشتریانش‭ ‬می‭ ‬خواست‭ ‬که‭ ‬رویاها‭ ‬و‭ ‬ناخودآگاه‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬ترسیم‭ ‬کنند‭. ‬یونگ‭ ‬هنر‭ ‬را‭ ‬وسیله‭ ‬ای‭ ‬برای‭ ‬بیان‭ ‬امر‭ ‬مقدس‭ ‬و‭ ‬اسرارآمیز‭ ‬می‭ ‬دانست‭.‬

یونگ‭ ‬در‭ ‬تحلیل‭ ‬خود‭ ‬از‭ ‬هنر‭ ‬استفاده‭ ‬کرد‭ ‬و‭ ‬بیماران‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬تشویق‭ ‬کرد‭ ‬تا‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬هنر‭ ‬بیان‭ ‬کنند‭.‬

سورئالیسم‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬یک‭ ‬جنبش‭ ‬هنری‭ ‬بسیار‭ ‬معروف‭ ‬در‭ ‬حدود‭ ‬سال‭ ‬هزار‭ ‬و‭ ‬نهصد‭ ‬و‭ ‬بیست‭ ‬در‭ ‬فرانسه‭ ‬شکل‭ ‬گرفت‭.‬

سوررئالیسم‭ ‬به‭ ‬چیزی‭ ‬اطلاق‭ ‬می‌شود‭ ‬که‭ ‬از‭ ‬تمام‭ ‬واقعیت‭ ‬حذف‭ ‬شده‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬نظر‭ ‬می‌رسد‭ ‬سوررئالیست‌های‭ ‬واقعی‭ ‬و‭ ‬رویایی،‭  ‬روی‭ ‬هر‭ ‬چیزی‭ ‬که‭ ‬ذهن‭ ‬انسان‭ ‬قادر‭ ‬به‭ ‬درک‭ ‬آن‭ ‬نیست‭ ‬تمرکز‭ ‬می‌کنند،‭ ‬زیرا‭ ‬تابع‭ ‬مثال‌های‭ ‬ناخودآگاه‭ ‬هنرمندان‭ ‬سوررئالیست‭ ‬است‭. ‬شاید‭ ‬شنیده‭ ‬باشید‭:‬

سالوادور‭ ‬دالی،‭ ‬نقاش‭ ‬اسپانیایی‭ ‬و‭ ‬رنه‭ ‬مارگیت‭  ‬نقاش‭ ‬بلژیکی‭ ‬در‭ ‬هنر‭ ‬خود‭ ‬تصاویر‭ ‬گویا‭ ‬و‭ ‬رویایی‭ ‬را‭ ‬خلق‭ ‬می‌کردند‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬آن‭ ‬اشیاء،‭ ‬مضامین‭ ‬و‭ ‬انگیزه‌های‭ ‬ناآشنا‭ ‬یا‭ ‬متضاد‭ ‬با‭ ‬یکدیگر‭ ‬ترکیب‭ ‬می‭ ‬شدند‭.‬

سوررئالیست‌ها‭ ‬مشابه‭ ‬آنچه‭ ‬که‭ ‬امروزه‭ ‬در‭ ‬هنردرمانی ‭ ‬انجام‭ ‬می‌دهیم،‭ ‬عبارات،‭ ‬تصاویر‭ ‬و‭ ‬حالاتی‭ ‬را‭ ‬به‭ ‬اشتراک‭ ‬می‌گذارند‭ ‬که‭ ‬خود‭ ‬به‭ ‬خود‭ ‬رخ‭ ‬می‌دهند‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬سادگی‭ ‬آنها‭ ‬را‭ ‬بدون‭ ‬سانسور‭ ‬بازتولید‭ ‬می‌کنند‭. ‬در‭ ‬این‭ ‬روش،‭ ‬آنها‭ ‬هر‭ ‬چیزی‭ ‬را‭ ‬که‭ ‬به‭ ‬ذهنشان‭ ‬خطور‭ ‬می‭ ‬کرد،‭ ‬بدون‭ ‬فکر‭ ‬کردن،‭ ‬بدون‭ ‬کنترل‭ ‬یا‭ ‬فیلتر‭ ‬کردن،‭ ‬یادداشت‭ ‬می‭ ‬کردند‭. ‬این‭ ‬راه‭ ‬برای‭ ‬ایجاد‭ ‬ارتباط‭ ‬نزدیکتر‭ ‬با‭ ‬ناخودآگاهشان‭ ‬بود‭.‬