آتشکده نیایشگاه های باستانی در ایران
راضیه هاشمی
آتشکده ، یا آتَشگاه یا دَرِ مِهر، یک ساختمان مذهبی و به نوعی نیایشگاه‌های زرتشتیان آست.
در دین زرتشت آتش به دلیل پاک‌کنندگی و گرمابخشی‌اش در جایگاه ویژه‌ای قرار گرفته‌است و مهم‌ترین نیایش‌های دینی در آن و در برابر آتش انجام می‌گیرد.
در کشورما نیز هنوز تعدادی آتشکده وجود دارد.
از جمله آتشکده زرتشتیان کرمان که آخرین آتشکده این استان به حساب می‌آید.
آنچه این آتشکده را از سایر آتشکده های موجود در ایران متمایز کرده است. قرار گرفتن این موزه به عنوان تنها موزه مردم‌شناسی جامعه زرتشتیان جهان است.
آتشکده زرتشتیان در سال ۱۳۰۳ هجری شمسی در زمان حکومت پهلوی بنیان نهاده شد. بنای آتشکده، از آجر است که بر سردر آن سه کلمه «همت، هوخت و هورشت» به‌معنای اندیشه، گفتار و کردار نیک نقش بسته است.
این آتش بر اساس نظر موبدان زرتشتی، همان آتش چند هزار ساله‌ای است که از هند به آتشکده محله شهر و از آنجا در روز سروش از ماه شهریور ۳,۶۵۲ یزدگری به این آتشکده انتقال یافته است. به‌گفته موبد آتشکده هر بار که بناها تخریب شده است و زرتشتیان در شرایط مختلف میعادگاه و نیایشگاه خود را جا‌به‌جا کرده‌اند، آتش به مکان دیگری منتقل می‌شد. آتش درون آتشکده نیز از پیش از دوره ساسانیان روشن نگه داشته شده است.
آتشکده کرمان در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰ هجری شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. در حال حاضر، بزرگ‌ترین مکان اجتماعی بهدینان کرمان است و علاوه بر بازدیدکنندگان زرتشتی سالانه بیش از ۱۰ هزار گردشگر از این محل بازدید می‌کنند.
در سرگذشت این آتشکده آمده است: جمشید خدارحم نرسی آبادی که از تاجران زرتشتی مقیم بمبئی بود، مدتی در کرمان اقامت داشت.
این شخص نیکوکار برای تجارت بین بمبئی و ایران، از شهرهای سیستان، کرمان، یزد و تهران می‌گذشت و در نقاط مختلف آثار خیری از خود بر جای گذاشت.
در کرمان نیز به این فکر افتاد تا مسافرخانه‌ای برای رهگذران زرتشتی احداث کند تا هر زمان هم‌کیشی مانند خودش مجبور به اقامت در این شهر می‌شود، بتواند در آن استراحت کند.
ایشان با این نیت آماده خرید مکانی مناسب در یکی از محله‌های زرتشتی‌نشین شد و باغی که مقابل مدرسه بزرگ ملی زرتشتیان بود، نظرش را جلب کرد.
او سه دانگ از این باغ را خریداری کرد و در آن آتشکده و نمازگاه ساخت تا زرتشتیان بتوانند نیایش پروردگار را به‌جای آورند.
به این ترتیب، طبق وقف‌نامه موجود، آتشکده در تاریخ ۱۳۰۳ هجری شمسی بنا شد. جمشید خدارحم و دیگر صاحب باغ کل ۶ دانگ آن را وقف جماعت کرده و سند آن را به انجمن جوانان زرتشتیان کرمان واگذار کردند.
این آتشکده در خیابان زریسف )شهدا)، ابتدای خیابان برزو آمیغی قرار دارد.
آتشکده در باغ مصفایی واقع شده که قبلا منزل مسکونی جهانگیر اشیدری بوده و با تغییراتی به‌صورت آتشکده در آمده است.