نظر کودکان درباره‌ی خانواده های در وضعیت دشوار چیست؟
در پژوهشی که سه سال پیش در مرکز دوست‌دار کودک «مشتاق» توسط یکی از دانشجویان کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان انجام شد.
به‌عنوان یکی از تسهیل‌گران حضور داشتم.
در این پروژه، کودکان (دختر و پسر) با موضوعات مختلفی آشنا شده .
و هر یک را به‌عنوان یک مسأله‌ی اجتماعی در اجتماع اطراف خود از نظر شرایط ایجادکننده‌ی آن و پیامدهایش بررسی می‌کردند.
یک از موضوعاتی که در این پروژه از دختران خواسته شد انجام دهند، توصیف یک « خانواده در وضعیت دشوار» بود.
این‌که چه عواملی باعث می‌شود یک خانواده در وضعیت خوبی نبوده و اوضاع نابه‌سامانی داشته باشد.
بعد از این که دختران، « خانواده در وضعیت دشوار» که عموماً خانواده‌ی خودشان یا کسانی که با آن‌ها آشنایی کامل داشتند را توصیف کردند.
از آن‌ها خواسته شد که در گروه‌های پنج نفره با دوستان خود این مشکلات را دسته‌بندی کرده و برای جمع ارائه دهند.
از جمله مشکلاتی که این کودکان ذکر کردند
تعداد زیاد فرزندان و بی‌سوادی آن‌ها،
بیماری و از کارافتادگی پدر،
فوت پدر و نداشتن سرپرست،
مهاجرت بر اثر جنگ،
فقر و مشکلات مالی،
اعتیاد پدر و مادر،
بیکاری پدر،
خوراک، پوشاک و مسکن نامناسب،
پدر تنها نیروی کار خانواده، بیماری فرزندان و کار کردن فرزندان در سن پایین بود.
سپس از کودکان خواسته شد که عوامل ایجادکننده‌ی این مشکلات را با کمک دوستان خود بررسی کنند.
از جمله عواملی که ذکر شد عبارتند از
افزایش تعداد مهاجران،
نبود کار مناسب،
جنگ که یکی از عوامل مهاجرت است،
نداشتن پشتوانه‌ی مالی مناسب،
داشتن دوستان ناباب و در دسترس بودن مواد مخدر،
بی‌سوادی پدر و مادر و نداشتن اطلاعات کافی،
نداشتن کارت اقامت و نداشتن مهارت کافی برای کار کردن.
در مرحله‌ی آخر از کودکان خواسته شد که پیامدهای این مشکلات را در خانواده تحلیل کنند .
که آن‌ها با مشورت با دوستان، این پیامدها را برای چنین خانواده‌هایی که در وضعیت دشوار قرار دارند،
ذکر کردند: کار کردن و بی‌سواد ماندن کودکان، نداشتن خوراک و پوشاک مناسب برای کودکان، به خطر افتادن سلامتی کودکان و خانواده ، وادار کردن دختران به ازدواج زودهنگام و وضعیت روحی نامناسب برای فرزندان خانواده.
آن‌چنان که از تحلیل کودکان برمی‌آید، « خانواده در وضعیت دشوار» خانواده‌ای است که سرپرست ندارد،
یا سرپرست آن به‌دلایلی از جمله بیماری یا ازکارافتادگی، قادر به کار کردن نیست،
تعداد فرزندان خانواده زیاد است،
کودکان از مدرسه رفتن محروم هستند و کار می‌کنند،
در آن خانواده اعتیاد وجود دارد،
یکی از اعضای خانواده بیمار است،
فقر و مشکلات مالی در آن خانوده وجود دارد،
خوراک، پوشاک و مسکن نامناسب دارند
و به‌دلیل جنگ و مشکلاتی که در کشورشان وجود داشته، مهاجرت کرده‌اند.
البته این نکته را هم باید مدنظر داشته باشیم که ممکن است در برخی از خانواده‌ها، یکی از این مشکلات باعث چنین وضعیتی شده باشد.
ضمن این‌که اگر هم‌زمان چندین مشکل با هم وجود داشته باشد، مسلم است اوضاع را تشدید می‌کند.
این توصیف و تحلیل کودکان از خانواده‌ای است که در «وضعیت دشوار» زندگی می‌کنند و کودکان، این خانواده‌ها را به خوبی می‌شناسند و عوامل و پیامدهایش را هم تحلیل کردند.
حال جای این سوال باقی است که ما به‌عنوان عضوی از جامعه، چگونه این مسأله‌ی اجتماعی مهم را می‌بینیم و تحلیل می‌کنیم؟
جهت مطالعه به سایت زیر مراجعه شود