هر شیطنت ”بیش فعالی“ نیست
هر کم حواسی یا شیطنت یا کم تمرکزی، “بیش فعالی” نیست. عوامل گوناگونی ممکن است بر توانایی کودکان در تمرکز کردن اثر بگذارد. گاهی کودک مشکلات جسمانی مانند تیروئید یا کم خونی دارد که باعث می شود نتواند متمرکز شود گاهی هم محیط زندگی کودک مناسب نیست برای مثال خانواده های متشنج و با درگیری زیاد، کودکانی کم حواس پرورش می دهند. شاید برای تان عجیب باشد اما خانواده هایی که بیش از اندازه بر رفتار فرزندان نظارت می کنند هم باعث ناتوانی کودک در تمرکز کردن می شوند. به طور کلی وقتی فشار اضطراب بر فرد زیاد می شود او در تمرکز کردن دچار مشکل می شود.
متاسفانه اصطلاح بیش فعالی میان خانواده ها مُد شده است و آنها به محض این که می بینند کودک شان شیطنت می کند یا حواس پرت است موضوع را به بیش فعالی نسبت می دهند در حالیکه بیش فعالی تنها توسط روانشناس و یا روانپزشک باید تشخیص داده شود.
در گام اول باز هم باید خانواده را بررسی کنیم. بسیاری از کودکانی که در خانواده مشکل دارند توانایی تمرکز سر کلاس درس را ندارند و خودشان را به کارهای دیگری مشغول می کنند. در گام دوم، باید شرایط کلاس درس را بسنجیم. گاهی کودک نمی تواند ارتباط مفیدی با آموزگارش برقرار کند. در نتیجه کلاس و آنچه آموزگار می گوید برایش جذابیتی ندارد. گاهی محیط کلاس باعث حواس پرتی دانش آموزان می شود حتی ممکن است عواملی مانند سرما، گرما، رنگ دیوارها، محل نشستن و حتی نوع لباس و کفش کودک بر تمرکزش اثر بگذارد.
در خانواده هایی که نظمی در خواب و خوراک وجود ندارد یعنی خانواده زمان مشخصی برای خوابیدن و خوردن وعده های غذایی ندارند، بویژه در خانواده هایی که زمان خوردن شام به نیمه شب می رسد، کودکان خواب مفید کمتری دارند و بیشتر با مشکل تمرکز رو به رو هستند. متوسط خواب کودک باید حدود ۸ ساعت باشد و کودکانی که کمتر از این میزان می خوابند در طول روز نمی توانند مانند همسن و سال های شان به مطالب دقت کنند.
راهکارهایی برای افزایش تمرکز در کودکان
آرامش و تصورات مثبت
ترکیب تکنیک‌های ساده آرامش بخش، مانند کشیدن نفس عمیق، و تصور امور مثبت به ذهن کمک می‌کند توانایی‌اش برای یادگیری افزایش یابد. ذهن ما از قابلیت‌های گوناگون و باور نکردنی برخوردار است.
جدول‌ها و پازل‌های تصویری
شاید به نظر ساده بیایند، اما جدول‌ها و پازل‌های تصویری یکی از بهترین ابزارهای افزایش تمرکز کودکان حواس پرت هستند. جدول، ترتیب حروف و چینش صحیح آنها را به کودک آموزش می‌دهد در حالیکه پازل‌های تصویری، که برای پیدا کردن هر تکه مناسب باید توجه و تمرکز زیادی به خرج داد، تمرکز و توجه کودک را افزایش می‌دهند.
بازی‌های فکری
بازی‌های فکری به افزایش دقت و توجه کودک کمک زیادی می‌کنند. این بازی‌ها معمولا بسیار جذاب و مفرح هستند. به همین دلیل کودک برای بازی از خود اشتیاق زیادی نشان می‌دهد. در عین حال بدون اینکه خود متوجه باشد در حال تقویت حافظه خود است. بازی‌های فکری منجر به تقویت چرخه‌های تفکر در ذهن می‌شوند. در نتیجه به مرور عملکرد ذهن بهبود می‌یابد. انواع گوناگون این بازی‌ها در بازار موجود هستند. فقط هنگام انتخاب آنها باید به سن فرزندتان توجه داشته باشید. بازی‌هایی که برای کودک خیلی سخت باشند، نه تنها تاثیر مثبتی بر او ندارند، بلکه منجر به دل‌زدگی و نا امیدی او نیز می‌شوند. توجه داشته باشید که فرزند شما نمی‌تواند تمام این تمرینات را به تنهایی انجام دهد. برای اینکه فرزندتان از این تمرینات بیشترین بهره را ببرد، لازم است خود شما به عنوان یک راهنما همواره در کنار او حضور داشته باشید و در صورت لزوم به او کمک کنید. این تمرینات نه تنها به تقویت قوای ذهنی فرزند شما کمک می‌کند، بلکه باعث بهبود روابط او با شما نیز می‌شود. انجام این تمرینات به بهبود شرایط فرزند شما کمک بسیاری می‌کند، اما این بدین‌معنا نیست که فرزند شما از مراجعه به یک متخصص بی‌نیاز است. لازم است چنین کودکانی همواره تحت نظر یک متخصص کودکان و یک روانشناس باشند. ممکن است برای کنترل وضعیت کودک داروهایی توسط متخصصان تجویز شود که مصرف آنها برای کودک ضروری باشد.
