سلامت روان؛ حقیقت عریان جامعه
-آناهیتا آقاعباسی/ روان درمانگر بالینی-
با پیشرفت جوامع بشری و کشف اهمیت سازوکارهای روان انسان؛ در نظر بسیاری از روانشناسان و نظریه پردازان مبحث سلامت و بهداشت روان به یکی از مهمترین حیطه‌های روانشناسی تبدیل شده است.
روان به عنوان یک ساز و کار و ابزاری در نظر گرفته می شود که از منابعی مانند: عقل، فکر، مغز، یادگیری و انتخاب استفاده می‌کند تا مجموعه ای از رفتارها را به مرحله عمل برساند. در واقع روان انسان بر اساس یک سری از محاسبات رفتاری که مبنای آنها تفکر و احساس است، در راستای منافع خاص عمل می‌کند. هدف اصلی در سلامت و بهداشت روان آن است که با کمک به افراد در برآورده سازی دشواری‌های زندگی معاصر، سطح مطلوبی از سازگاری و رشد شخصی را تجربه کنند.
بهداشت و سلامت روان یکی از جنبه‌های اجتماعی زندگی محسوب می‌شود و در اصل شامل ایفای نقش‌های ارتباطی در جامعه توسط افراد به صورت مناسب و سازگارانه است. علی رغم آنکه در تعریف‌ها می‌توانیم یک اصل مشابه و یکسان را بازگو کنیم، در جوامع بشری نمی‌توانیم اصول را به یک شکل مشابه مشاهده کنیم؛ زیرا الگوی فرهنگ, رفتار و شناخت هر جامعه و اجتماع برای خودش مطلوب است و جوامع انسانی الگوهای متفاوتی از یکدیگر دارند. با توجه به کلیه عواملی که در نظر گرفته می‌شوند تعریف بهداشت و سلامت روان صرفاً به معنای عدم حضور فشارها و مشکلات نیست بلکه به کارگیری راهبردهایی توسط افراد است که متناسب با آن چیزی است که در جامعه آموخته اند و سازگارانه تلقی می‌گردد.
چند عنصر در شکل‌گیری مناسب بهداشت روان اثر می‌گذارند که شامل:
1_عوامل فردی یا شخصی
2_عوامل میان فردی
3_عوامل اجتماعی و فرهنگی می‌باشد.
هر کدام از این عوامل؛ به عواملی مانند وراثت، جامعه فرهنگ و خانواده وابسته است. عنصر میان فردی شامل؛ ارتباط موثر/ توانایی کمک به دیگران/ صمیمیت/توازن جدایی و ارتباط متقابل است.
در نهایت نیز عوامل اجتماعی فرهنگی شامل احساس جمع‌گرایی، دسترسی به امکانات مناسب، عدم تحمل خشونت، تایید تنوع میان انسان‌ها و همچنین تسلط بر محیط و آنچه که در حیطه اختیار و انتخاب فرد است.
بهداشت و سلامت روان گرچه دو کلمه مجزا و متفاوت اند در عین حال ارتباط تنگاتنگی با هم دارند زیرا هنگامی که فاکتورهای بهداشتی رعایت می‌گردد؛ نتیجه آن سلامتی است که رخ می‌دهد. لذا تعریف سلامت روان در رعایت جنبه‌های بهداشت روانی گره خورده و به حالاتی اطلاق می‌گردد که تمامی احساسات هیجانات و رفتارهای فرد از سطح مطلوبی برخوردار است. در راستای رشد شخصی فرد و حل فشارهای روانی ایجاد شده به صورت نتیجه بخشی عمل می‌کند.
افراد دارای سلامت روان از مدیریت مناسب روانی و رفاه جسمی، روحی و اجتماعی برخوردارند.