شروین زرین مهر؛ راهنمای گردشگری در گفتگو با زن و اجتماع:
تورلیدرها سفیران فرهنگی جامعه هستند
دنیای مدرن از کلیشه ذهنی شغل های زنانه یا صرفا مردانه عبور کرده است
در کشوری که همواره اقتصادش وابسته به نفت بوده است، حرکت به سمت درآمدزایی از سایر منابع بسیار اهمیت دارد. موضوعی که سالهاست مورد تاکید مسئولان عالی رتبه کشور است اما آنگونه که باید و شاید موفق نبوده است. یکی از این حوزه ها گردشگری می باشد. ایران از جمله کشورهایی است که جاذبه های گردشگری شگفت انگیز بسیاری را در گوشه گوشه اش می توان یافت که البته اغلب ناشناخته مانده اند. معرفی درست این ظرفیت ها می تواند چرخه اقتصادی صنعت گردشگری را شتاب ببخشد و باعث جذب گردشگران خارجی و داخلی شود. از جمله افراد تاثیر گذار در حوزه گردشگری راهنمایان تور هستند. افرادی آگاه و حرفه‌ای که به گفته شروین زرین مهر «راهنمای گردشگری» دایره المعارف توریست‌ها بوده و به افراد کمک می‌کنند تا با فرهنگ، تاریخ و جاذبه‌های گردشگری یک منطقه آشنا شوند. در واقع زمین میز کار یک تور لیدر و طبیعت محل کارش است. در ادامه گفتگویمان را با این راهنمای گردشگری می خوانید.
■ لطفا خودتان را معرفی کنید.
شروین زرین مهر از متولدین سال میانی دهه 60 و فارغ التحصیل مترجمی زبان انگلیسی هستم.
■ چند سال است که راهنمای گردشگری هستید و چطور وارد این حرفه شدید؟
از سال ۹۲ راهنمای تورهای ورودی به ایران و به طور خاص ورودی به استان کرمان هستم. کاملا به صورت برنامه ریزی نشده و از طریق ملاقات اتفاقی با یکی از تورلیدرهای بزرگترین آژانس مسافرتی بلژیک وارد این کار شدم. بعد از برگزاری دو تور برای آژانس گفته شده به این شغل علاقمند شده و به طور حرفه ای و متمرکز پیگیر آموزش مهارتهای تورلیدری و زبان های دیگر شدم.
■ این شغل می تواند به عنوان شغل اصلی در نظر گرفته شود؟
صنعت توریسم پس از صنعت نفت و خودرو، سومین صنعت پولساز در دنیا به شمار می‌رود و بالطبع در تمامی کشورهای توریستی دنیا تور لیدری شغلی ثابت، پردرآمد وبا مزایای بسیار زیاد است. تورلیدرها به عنوان سفیران فرهنگی جامعه شناخته می‌شوند و از منزلت اجتماعی بسیاری هم برخوردارند.
متاسفانه در ایران به دلیل تزلزل دائمی، فراوانی صنعت توریسم، عدم توجه به اهمیت میزان درآمدزایی و ارزآوری آن به هیچ عنوان نمی‌توان به آن به عنوان شغل اول و ثابت نگاه کرد. من طی ۱۰ سال فعالیتم در این زمینه به جز بازه زمانی دو ساله ۹۶ تا ۹۸ که مصادف با سال‌های اجرای برجام و دوران طلایی گردشگری ایران به استناد آمار رسمی بود؛ همواره شغل دیگری به عنوان حرفه اصلی داشته ام. حوادث سیاسی سال ۹۸، وقوع کرونا، رکود جهانی اقتصادی مثال واضحی از تاثیرپذیری فراوان شغل تورلیدری نسبت به سایر حوزه هاست.
■ به نظر شما راهنمای گردشگری شغل زنانه یا مردانه ای است؟ یا جنسیت خاصی در آن توانمندتر است؟
حقیقتا من معتقدم که به طور عام دنیای مدرن از کلیشه ذهنی شغلی صرفا زنانه و یا صرفا مردانه عبور کرده است. تورلیدری هم از این تغییر روند مستثنا نیست. یک تورلیدر با جنبه های مختلف تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، جغرافیایی و توریست هایی با جنسیت و بازه سنی مختلف، از ملیت‌های گوناگون با سلیقه و سوالات متفاوت روبرو است. ممکن است در رویارویی با بخشی از این موارد توانمندی یک آقای راهنما بیشتر باشد و در بخشی دیگر توانمندی یک خانم بیشتر باشد.
■ چالش‌های فرهنگی و اجتماعی که زنان راهنمای گردشگری در ایران با آن مواجه می‌شوند، چیست؟
من به عنوان یک تورلیدر خانم در مواجه با توریست ورودی تا به حال با هیچ چالش فرهنگی و اجتماعی مواجه نشدم؛ اما در ارتباط با همکارانی از صنف های دیگر حاضر در گردشگری گهگاه معضلاتی بوده است. برای مثال یک بار با آقای راننده اتوبوس چالشی داشتیم که به گواه تورلیدر دیگری که در آن تور با من همکاری می‌کرد و اتفاقا آقا هم بود؛ آن چالش صرفا از نگاه مردسالارانه ی آقای راننده نشات می گرفت.
■ به نظر شما راهنمایان تور چه نقشی در توسعه صنعت گردشگری دارند؟
به نظرم راهنمایان تور همانند سربازان خط مقدم هستند که باید تمام کاستی ها و نقاط ضعف موجود در این صنعت را پوشش دهند و نقاط قوت را به خوبی نمایش دهند. به ویژه در مورد توریست ورودی که هزار و یک سوال از تورلیدر می‌پرسد و تورلیدر برایش حکم دایره المعارف را دارد و همین هاست که به توسعه صنعت گردشگری کمک می‌کند.
■ چالش‌هایی که به عنوان یک زن راهنمای تور در ایران با آن مواجه شدید چیست؟
به طور کلی نگاه جامعه به راهنمای تور این است که فردی می باشد که همواره در حال سفر و خوش گذرانی است. در حالی که در واقعیت تورلیدری شغلی با مسئولیت بسیار بالاست. تورلیدر چه در زمان اجرای تور و حتی تا چندین هفته پس از پایان آن با درگیری ذهنی و فیزیکی فراوان مواجه است. در کنار این هنوز برای بسیاری از خانواده های همکاران خانم، غیبت چند روزه از منزل به دلیل برگزاری تور مسئله حل نشده ای است که قاعدتا سدی در جهت پیشرفت خانم ها در این شغل خواهد بود.
■ آیا در حال حاضر راهنمایان گردشگری انجمن صنفی دارند؟ این شرایط در کرمان است یا در سراسر ایران وجود دارد؟
در حال حاضر هر استان انجمن صنفی مستقلی برای راهنمایان گردشگری دارد. انجمن صنفی راهنمایان گردشگری استان کرمان هم از قدیمی ترین انجمن های ایران است که در سال‌های پیش از کرونا قدم های بسیار خوبی برای آموزش راهنمایان و جذب بیشتر توریست برای استان کرمان برداشت. امیدواریم با اتحاد بیشتر درون صنفی و همکاری سایر ارگانهای مرتبط بتواند به اهداف بزرگ تری دست یابد.
■ بیمه راهنمایان تور به چه صورت است؟
با پشتکار و پیگیری انجمن های صنفی به تازگی و طی چند سال اخیر کلید بیمه راهنمایان گردشگری در وزارتخانه مربوط زده شده است. البته که طرح هنوز با موانعی روبروست اما امیدواریم که به زودی تمام همکاران من تحت پوشش بیمه ای به عنوان برخورداری از حداقل مزایای ممکن قرار بگیرند.
■ از چالش‌های یک تور بگویید.
متاسفانه تاکید اغلب جامعه و مسافران ایرانی صرفا بر بخش لذت و تفریح سفر است. برداشت محدود از سفر همواره باعث چالش های فراوان میان مسافران و تورلیدرها می‌شود. چه به هنگام مواجهه با حوادث پیش بینی نشده و چه در مورد نحوه اجرای تور و سفر این چالش ها بروز می کند. برای مثال در تورهای طبیعت گردی تغییرات آب و هوایی کوتاه مدت و پیش بینی نشده قطعا نیازمند همدلی و سازگاری است و یا طبیعت مکان مناسبی برای لذت جویی از موسیقی برآمده از باند با صدای بلند نیست. البته که قطعا وظیفه تورلیدر ارائه خدمات مناسب و مورد توافق در قالب قرارداد تور است.
■ به نظر شما چگونه توری را برای سفر انتخاب کنیم؟
به طور کلی در مورد انتخاب تور ابتدا بررسی و کسب اطلاعات کافی از مقصد و شرایط تور منجر به انتظارات واقع گرایانه از خدمات تور و تورلیدر و منتهی به تجربه سفری لذت بخش می شود. نام هر گروهی که به قصد سفر دور هم جمع می‌شوند تور نیست و هرکسی که عده ای را برای سفر جمع می‌کند تورلیدر نیست. با توجه به تمام مخاطرات سفر، به تمامی عزیزان پیشنهاد می کنم برای احترام به زمان، امنیت، سلامت، پول خودشان و همچنین برای بهره مندی از تخصص کسانی که در گردشگری تحصیلات و تجربه ای دارند حتما از تورهای مجوزدار حتی برای سفرهای کوتاه نیم روزه استفاده کنند .
■ به عنوان یک راهنمای گردشگری چه صحبتی برای سفر راحت و انتخاب تور لیدر دارید؟
به نظرم جامعه کنونی ما نیازمند گسترش مفهوم سفر در اذهان است؛ چون اساسا مفهومی به نام سفرِ راحت وجود ندارد. اگر به دنبال راحتی هستیم هیچ مکانی راحت تر و امن تر از خانه نیست. سفر تمرین سازگاری و رویارویی با موقعیت ها و مخاطرات گاها پیش بینی نشده است. سفر در کنار فراغت، لذت، تفریح و آرامش روانی حاصل از آن، تمرین جور دیگر دیدن، جور دیگر شنیدن، جور دیگر زندگی کردن است که منجر به خرد و پختگی می‌شود.
از سفرها ماه کیخسرو شود
بی سفرها ماه کی خسرو شود