چه کسی بود صدا کرد زشت؟

|

۱۵ آذر ۱۳۹۷

 

چه کسی بود صدا کرد زشت؟
در زمــان قدیــم معیــار زیبایــی را شــاعران تعییــن مــی کــردن و رامشــگران آنــرا در ترانــه هــا مــی خواندنــد امــا حاصــل کار چنــدان بــرای مــا بــه عنــوان افـراد جامعـه امروزجالـب از کار در نمــی آیــد! زشــت و زیبــا از مفاهیمــی هسـتند کـه اکثـر مـا در زندگـی روزمــره بــا آن مواجهیــم امــا هیچــگاه نتوانســته ایــم بــرای آن تعریــف و معیــار مشــخصی داشــته باشــیم.زیبایی شناســی از جملـه مقوالتیسـت کـه فالسـفه و روانشناسـان تعریـف آن را بـه یکدیگــر پــاس داده انــد امــا از افالطــون و ارســطو گرفتــه تــا فرویــد تعاریــف بــر ایــن نکتــه تاکیــد دارد کــه زیبایــی امــری نســبی اســت. جـدا از بحثهـای فلسـفی دربـاره زیبایـی یکـی از مقـوالت مـورد توجـه نسـل جـوان و شـاید بـه عبـارت بهتـر یکـی از مناقشـات امـروز جامعـه جـوان مـا زشـتی و زیباییسـت. زیبایــی اگــر نخواهیــم خیلــی آســمانی بــه آن نــگاه کنیــم و نگاهمــان را بــه همــان چیــزی کــه مدنظــر یــک جــوان اســت معطــوف کنیــم، عاملیســت کــه موجــب مــی شــود یــک فــرد از لحــاظ جنســیتی محبــوب تــر باشــد. ایــن معیارهــا از جامعــه بــه جامعــه دیگــر فــرق مــی کنــد بــه عنــوان مثــال در بعضــی از فبایــل آفریقایــی مــاک زیبایــی یــک زن گــردن دراز و یــا لــب بشــقابی اســت و بــرای رســیدن بــه آن حلقــه هــای فــراوان در گــردن و یــا بشــقابک هایــی در لــب مــی کننــد. در نــزد قبایلــی چاقــی بیــش از انــدازه مــاک زیباییســت و دربرخــی دیگــر داشــتن خالکوبـی… همـه اینهـا بـر ایـن نکتــه متمرکــز اســت کــه آن جامعــه زیبایــی را در چــه مــی دانـد و انتخـاب جنسـی هـم بـر همیــن مبنــا شــکل میگیــرد. امــا تحــول در جامعــه بشــری و افزایــش نقشــها در جامعــه ســمت مقــام و طبقــه فــرد را از دیگــر همگنــان خــود تفکیــک کـرده اسـت و بـه همـان نسـبت معنــای زیبایــی و زشــتی هــم دســتخوش تکثــر و پیچیدگــی شــده اســت. ایـن روزهـا بـا گسـترش رسـانه هــای عمومــی و ســینما در جوامــع مختلــف اتفــاق جالبــی در عرصــه زیبایــی شــناختی رخ داده اســت کــه بخشــی از ایــن اتفاقــات جنبــه آســیب شناســی دارنــد. در زمــان قدیــم معیــار زیبایــی را شــاعران تعییــن مــی کردنــد و رامشــگران آنــرا در ترانــه هــا مــی خواندنــد امــا حاصــل کار چنــدان بــرای مــا بــه عنــوان افــراد جامعــه امروزجالــب از کار در نمــی آیــد ایــن همــان موضوعیســت کــه مــا را وادار مــی کنــد مثــا بــه عکســهای زنــان ناصرالدیــن شــاه و علــی الخصــوص ســوگلی هایــش بخندیــم و آنهــا را بــا معیارهایمــان زشــت تصــور کنیــم. امــا امــروزه معیارهــای زیبایــی بــا رســانه هــای جمعــی تعییــن مــی شــوند و ایــن موضــوع باعـث شــده اســت معیارهــای زیبایــی شناســی بــا یــک مناقشــه جــدی مواجــه شــود و آن تداخــل معیارهــای جوامــع مختلــف بــا یکدیگــر اســت. بــه عنــوان مثــال هنرپیشــه گان وزنــان و مــردان اروپایــی معیارهــای خاصــی در چهــره دارنــد کــه گرچــه بــه عنــوان معیــار زیبایــی شــناخته مــی شــود امــا بــرای برخــی دیگـر از نژادهـا قابـل دسترسـی نیســت ؛ مثــا بینــی قلمــی و سـرباال یکـی از معیارهاسـت کـه تبعیــت از آن موجــب افزایــش جراحــی هــای زیبایــی شــده اسـت.چرا کـه مـا عربهـا هنـدی هــا ذاتــا بینــی هــای متفاوتــی داریــم. در مــورد انــدام هــم وضــع بــه همیــن منــوال اســت. در جامعــه ای مثــل هلنــد کــه میانگیـن قـد زنـان بیـن 170 تـا 180 متغیــر اســت اگــر بلنــدی و باریکــی معیــار زیبایــی باشــد چنــدان عجیــب نیســت امـا مشـکل وقتیسـت کـه یـک جــوان هنــدی مثــا بخواهــد شــبیه نیکــول کیدمــن باشــد. در ایــن میــان کســی اگــر از زیبایــی منحصــر بــه فــرد زنــان و مــردان ایرانــی صحبــت کنــد حرفهایـش واپـس گرایـی تلقـی مـی شـود.چرا کـه رسـانه هـا در سـکوت معیارهـا را عـوض کرده انــد. گاه کار بــه جایــی مــی رســد کــه فرصــت طلبــان کاالهــای مســخره ای چــون کفــش افزایـش قـد و کپسـول افزاینـده طــول اســتخوان را ارایــه مــی کننــد و مــردم هــم آنهــا را مــی خرنــد! از طــرف دیگــر فشــار بخــش رسـمی جامعـه در سـالیان اخیـر بــرای یکســان ســازی مقولــه پوشــش بــه عنــوان یکــی از مقــوالت زیبایــی ،مقاومــت در برابــر آن را وارد حالــت مرضـی و عقـده گشـایانه کـرده اســت. از خـال ایـن تقابـل در جامعـه مـا انـواع تنـد روی هـا در مقوله زیبــا ســازی خــود پیــش آمــده اســت کــه در قالــب مصــرف بــاالی مــواد آرایشــی و حجــم فزاینـده اعمـال جراحـی زیبایـی و بــاال خــره بــد پوششــی رخ نمــوده اســت. در واقــع نــوع برخــورد مــا در چنــد ســال اخیــر بــا مقولــه جنســیت و زیبایــی کار را بــه جایـی رسـانده اسـت که زشـتی و زیبایــی اهمیتــی بیشــتر از آن چیـزی که باید داشــته باشــد پیــدا کــرده اســت و موضوعــی کــه در جوامــع دیگــر باعــث گرایــش جوانــان بـه ورزش ،زندگـی ســالم وگرایــش بــه هنــر شــده اســت در جامعــه مــا بــه موضوعــی بــرای ایجــاد افســردگی هــا ،عقــده هــا وبــاال رفتــن ســن ازدواج و رواج طــاق مبــدل شــده اســت. وقتــی دختــری بــرای رســیدن بــه انــدام ایــده آل مــواد مخــدر مصــرف کنــد بایــد نــه بــه آن فــرد بلکــه بــه جامعــه خـرده گرفـت کـه چـرا کار بـه اینجــا رســیده اســت و چــرا مــا نتوانســته ایــم میــل بــه زیبایــی را کــه گرایشــی کمــال گرایانــه در انســان اســت را بــه ســمتی کانالیــزه کنیــم کــه ســر از مقولــه آســیب هــای اجتماعـی و انحرافـات اخالقـی در نیــاورد.