خیلی سال است دیگر این باور که آتشنشانی شغلی مردانه است جدی گرفته نمی‌شود. شهروندان کرمانی در بسیاری از حوادث، شجاعت و شهامت و تلاش آتش‌نشانان زن را به چشم دیده‌اند. زنانی که به دل آتش می‌زنند تا جان و یا مال کسی را نجات بدهند. فرونشاندن آتش تنها بخشی از عملیاتی است که این زنان شجاع انجام می‌دهند. آنها در حوادثی مانند، بروز تصادفات رانندگی، امداد حلقه و … نیز شرکت می‌کنند.
به مناسبت روز آتش‌نشان و برای اینکه از آنچه که این زنان آتش‌نشان انجام می‌دهند بیشتر بدانیم گفت‌وگویی با ربابه قائم‌پناه، نفیسه جعفری، مریم ذوالعلی و نغمه مویدی، انجام داده‌ایم و از این چهار زن آتش‌نشان سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری کرمان خواستیم تا از این بگویند که چرا این شغل را انتخاب کردند؟ تلخ‌ترین قسمت کارشان چه چیزی است؟ چه چیزی از این شغل برایشان جذابیت دارد؟ به عنوان یک زن چه محدودیت‌هایی در کارشان وجود دارد؟ چه عملیاتی را بیشتر دوست دارند؟ نگاه و واکنش مردم و حادثه‌دیدگان در برخورد با یک زن آتش‌نشان چگونه است؟ وضع امکانات و تجهیزات آتشنشانی کرمان به چه صورت است؟ و یک خاطره از عملیات خود تعریف کنند.
آنچه در ادامه می‌آید حاصل این گفت‌وگوهاست.
ربابه قائم‌پناه آتش‌نشان کرمانی؛
شغل آتش نشانی عشق و علاقه می‌خواهد
ربابه قائم‌پناه بانوی آتش‌نشان اهل کرمان است که با جان و دل در این حوزه فعالیت می‌کند.
او معتقد است که شغل آتشنشانی نیاز به عشق، ماجراجویی و علاقه به کمک به دیگران دارد و با گذشت زمان و کسب مهارت، سختی‌های کار کمتر به چشم می‌آید. او حضور زنان در این کار را بیانگر توانایی بالای آنها در تمام عرصه‌ها می‌داند. این شغل با وجود خطرات و چالش‌هایش برای او جذاب بوده و مدام در حال آموزش است.
قائم‌پناه در ابتدا نگران بود که نتواند به عنوان یک زن در این حرفه موفق شود، اما با گذشت زمان توانسته است بر چالش‌ها غلبه کند.
او در حال حاضر به عنوان آتش‌نشان در سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی کرمان فعالیت دارد.
وی با بیان اینکه تلخ‌ترین قسمت کار یک آتش‌نشان صدای زنگ حریق و حادثه است، می‌گوید: «الهی هیچ وقت این زنگ به صدا در نیاید! دیدن صحنه‌های دلخراشی چون سوختگی، تصادف و مصدوم شدن افراد بسیار سخت و تلخ است».
او اظهار می‌کند: «خوشبختانه شغل ما در میان مردم جایگاه خوبی دارد. وقتی یک آتش نشان خانم را می‌بینند در رابطه با شغل ما و اینکه چگونه وارد این عرصه شده‌ایم خیلی سوال می‌پرسند و بسیار استقبال می‌کنند».
در ادامه قائم‌پناه به اینکه چه چیزی در این شغل برای او جذابیت بیشتری دارد می‌پردازد: «شغل آتش نشانی شغلی سخت و خطرناک و پر خطر است این شغل واقعا برای من جذاب است. واقعا عشق می‌خواهد و ماجراجویی و شهامت. در این حرفه باید همیشه آمادگی جسمانی حفظ شود، به همین دلیل مدام در حال آموزش هستیم و از تجهیزات قدرتمند استفاده می‌کنیم. به نجات جان انسان‌ها و کمک به هم نوعان نیز می‌پردازیم».
وی دربارهی محدودیت‌های خود درکار به عنوان یک زن بیان می‌کند: «در ابتدای ورود به این شغل فکر می‌کردیم خیلی سخت و سنگین باشد و نتوانیم در این کار موفق باشیم (شاید حمل بعضی از وسایل آتشنشانی نسبت به آقایان برای ما سخت باشد) اما خوشبختانه توانستیم خود را با سختی‌های این شغل وفق دهیم و در کارمان موفق باشیم و بدون هیچ عیب و نقصی کارمان را انجام دهیم».
وی ادامه می‌دهد: «با همت و پشت کار و تلاش مضاعف و بی وقفه مدیر عامل محترم سازمان فعلا از نظر امکانات و تجهیزات در وضعیت نرمال و خوبی هستیم اما یکسری کمبودها داریم که مدیرعامل پیگیر رفع آن هستند».
ربابه قائم‌پناه، متولد اول آذرماه سال 1360 و دارای مدرک لیسانس آتشنشانی است. او از سال 1385 در این حوزه خدمت می‌کند و 18 سال سابقه کار دارد.
نفیسه جعفری آتش‌نشان کرمانی مطرح کرد؛
از برخورد خوب مردم روحیه می‌گیریم
نفیسه جعفری یکی دیگر از آتش‌نشانانی است که تجربه‌ی حضور در عملیات را دارد، او به شغل خود افتخار می‌کند و از کمک به دیگران لذت می‌برد. وی به دلیل علاقه‌اش به این حرفه، قبل از ورود به آن، تحقیقات لازم را انجام داده و در آزمون‌های استخدامی شرکت کرده است.
جعفری با ۱۸ سال سابقه، هم اکنون در بخش عملیات سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری کرمان مشغول به کار است.
او تلخ‌ترین قسمت کار خود را اینگونه بیان می‌کند: اینکه با تمام تلاشی که میکنی گاهی آن نتیجه مناسبی که انتظار داری را نمی‌گیری و یا اینکه بعد از ماموریت اطفاء حریق می‌بینی که تمام دارایی یک نفر دود شده و آن لحظه با تمام ناامیدی که در چهره مال باخته است باید به او بگویی که خدا بخیر گذراند، خوشبختانه آسیب بیشتر از این نبود یا بدتر از آن زمانی که یک ماموریت، آسیب جسمی و یا جانی دارد تا مدت‌ها آن صحنه‌ها در ذهن می‌ماند.
وی دربارهی اینکه چه چیزی در این شغل برای او جذابیت بیشتری دارد، می‌گوید: «اینکه مردم به چشم یک قهرمان به ما نگاه می‌کنند و بعد از هر عملیات چه اطفاء حریق باشد چه امداد و نجات دعای خیر برایمان می‌کنند. این حس خوبی به من می‌دهد».
او ادامه می‌دهد: «با توجه به فرهنگ کشور ما و همچنین پیشرو بودن شهر کرمان در استخدام آتش‌نشان زن مطمئنا مشکلاتی پیش روی خانم‌ها وجود دارد. مردم عادت به دیدن آتش‌نشان خانم ندارند و اعتماد کردن به خانم‌ها برایشان سخت است و فکر می‌کنند که ما نمی‌توانیم مثل مردها وظیفه‌ی خود را به درستی انجام دهیم ولی ما چیزی از آقایان کم نداریم. ما در تمام عملیات‌ها تمام سعی خودمان را می‌کنیم».
او اظهار می‌کند: «در کل ایران نسبت به بعضی از کشورهای پیشرفته از امکانات کمتری برخوردار است و کرمان هم نسبت به شهرهای بزرگتر مثل تهران و اصفهان. اما نمی‌شود از حق گذشت، کرمان در سال‌های اخیر با مدیریت بسیار خوب مدیر عامل سابق جناب آقای دکتر بابایی، پیشرفت چشم‌گیری داشته است. چه از نظر بروزرسانی و بازسازی ماشین‌آلات و تجهیزات و چه از نظر فراهم کردن امکانات رفاهی برای پرسنل قابل مقایسه با گذشته نیست».
از او پرسیدم: وقتی مردم شما را به عنوان یک آتش‌نشان زن در عملیات می‌بینند چه واکنشی نشان می‌دهند؟ جعفری در پاسخ گفت: «همانطور که قبلا گفتم با توجه به اینکه کرمان اولین شهری است که آتش‌نشان زن دارد، اعتماد برای مردم سخت است و فکر می‌کنند که ما نمی‌توانیم وظیفه‌ی خود را به درستی انجام دهیم اما بعد از اتمام ماموریت، اقرار می‌کنند که واقعا فکر نمی‌کردند که ما بتوانیم کار خود را به خوبی انجام دهیم و بسیار تشکر کرده و به ما روحیه می‌دهند».
نفیسه جعفری، متولد ۱۳۶۳، دارای مدرک کارشناسی آتشنشانی از سال 1385 در کرمان در این سازمان خدمت رسانی می‌کند.
مریم ذوالعلی آتش‌نشان کرمانی؛
چیزی به نام شغل زنانه و مردانه وجود ندارد
«آتشنشانی عشق می‌خواهد. اگر عشق در کار نباشد ورود به این شغل محال است». این، بخشی از اظهارات مریم ذوالعلی، آتش‌نشان کرمانی است.
او در گفت‌وگو با زن و اجتماع از کمک به همنوعان در حین انجام وظایفش سخن می‌گوید و بر این باور است که هیچ محدودیتی برای زنان در مشاغل سخت وجود ندارد. او به نقش زنان در مشاغل مختلف اشاره کرده و تأکید می‌کند که در بسیاری از کشورهای غربی، زنان و مردان به طور برابر در مشاغل فعالیت می‌کنند و این روند باید در کشور خودمان نیز ادامه یابد.
ذوالعلی در پاسخ به پرسشی دربارهی تلخ‌ترین قسمت کار خود، اظهار می‌کند: «تلخ‌ترین قسمت کار یک آتش نشان استرس کار است. مخصوصا زمانی که به مأموریت اعزام می‌شویم. در حقیقت وارد جایی می‌شویم که همه از آنجا فرار می‌کنند و حتی در برخی از موارد دیده‌ایم که افراد برای نجات جان خود، فرزند و اموال‌شان را رها می‌کنند».
او واکنش مردم را هنگام حضورش به عنوان یک زن در سوانح اینگونه بیان می‌کند: «همیشه هویت و نقش یک آتش‌نشان هنگام وقوع حادثه مشخص می‌شود وقتی اتفاقی برای شخصی رخ می‌دهد، اصلا هیچ چیز را نمی‌تواند درک کند در واقع نمی‌تواند درک کند که من یک آتش‌نشانم و می‌خواهم به او کمک کنم. در این شرایط نه من را و نه هیچ‌کس دیگری را نمی‌پذیرد، شرایط بحرانی است و اساسا هم نباید بپذیرد اما برعکس گاهی اوقات می‌تواند نتیجه رضایت‌بخش به همراه داشته باشد و از ما تقدیر و تشکر می‌کنند».
او ادامه می‌دهد: «به عقیده من هیچ محدودیتی برای زن‌ها وجود ندارد. بسیارند کسانی که معتقدند زن ها قابلیت و توانایی انجام هر کاری را دارند و چون دارند باید وارد آن کار شوند حضور زنان در مشاغل سخت آن هم پا به پای مردان چندان کار سختی نیست. در اکثر کشورهای غربی در بسیاری از مشاغل، زنان دوشادوش مردان به ایفای نقش می‌پردازند و اصلا چیزی به نام شغل زنانه و مردانه وجود ندارد. به نظرم ما هم نباید از دنیا عقب بمانیم در کشور خودمان در سال‌های اخیر زنان به مشاغلی از جمله رانندگی کامیون، قصابی، تعمیرکاری، رانندگی اتوبوس و بسیاری مشاغل دیگر که پیش از این مردانه بود ورود کرده‌اند پس می‌توان نتیجه گرفت هر خانمی توانایی انجام مشاغل سخت را می‌تواند داشته باشد».
این آتش‌نشان کرمانی در پاسخ به اینکه چرا این شغل را انتخاب کرده‌اید؟ می‌گوید: «آتش‌نشان شدن یکی از مشاغل پر مخاطره‌ای است که هر کسی را یاری ورود در آن نیست این کار عشق می‌خواهد اگر عشق در کار نباشد وارد شدن به این شغل محال است».
او در ادامه، دربارهی چیزی که بیشتر در کار برایش جذاب است می‌گوید: «اینکه با سرعت و دقت، کاری را انجام بدهم و به همنوعان و هموطنان کمک کنم هر لحظه‌اش سرشار از هیجان است. مخصوصا وقتی بعد از اتمام عملیات پایان خوب و خوشی به همراه داشته باشد».
این آتش‌نشان اضافه می‌کند: «با توجه به اینکه شغل آتشنشانی یک شغل تخصصی محسوب می‌شود و هیچ‌گاه حادثه خبر نمی‌کند لذا بایستی این سازمان دارای تجهیزات بیشتری از قبیلAFT، واترمیست خودرویی، نردبان 56 متری، پهبادهای اطفایی و… باشد».
مریم ذوالعلی، متولد دوم شهریورماه 1366 و دارای مدرک لیسانس است. او از سال 85 به عنوان آتش نشان زن در سازمان آتشنشانی کرمان مشغول به کار است.
نغمه مؤیدی آتش‌نشان کرمانی؛
تجهیزات آتشنشانی در کرمان به حد قابل قبول رسیده است
نغمه مؤیدی که ۲۰ سال سابقه کار در سمت‌های معاون اداری و مالی، حسابرس و رئیس اداره مالی و اقتصادی سازمان آتشنشانی و خدمات ایمنی شهرداری کرمان را دارد، معتقد است شغل آتشنشانی فراتر از مبارزه با آتش‌سوزی است. او به اهمیت نجات جان انسان‌ها در حوادث و سوانح اشاره کرده و به حس نوع‌دوستی و از خودگذشتگی آتش‌نشانان تأکید دارد. این مدرس دانشگاه همچنین به چالش‌های موجود برای زنان در این حوزه اشاره می‌کند و بیان می‌کند که بسیاری از دستورالعمل‌ها و کارها برای مردان طراحی شده‌اند.
مؤیدی در گفت‌وگو با خبرنگار زن و اجتماع در پاسخ به اینکه چه شد آتش‌نشان شدید؟ توضیح می‌دهد: «پیامبر(ص) می‌فرمایند: کسی که دسته‌ای از مسلمانان را از خطر سیل یا آتش‌سوزی نجات دهد، بهشت بر او واجب می‌شود. رشته تحصیلی و علاقه‌ای که در این حوزه داشتم. همچنین با توجه به اینکه همسرم در رشته ایمنی و آتشنشانی تخصص دارند و در حوزه آموزش ایمنی صنایع کار می‌کنند، بنده را نیز تشویق به این کار کردند».
وی دربارهی محدودیت‌هایی که به عنوان یک زن در کار خود دارد، می‌گوید: «با توجه به روحیه و تفاوت‌هایی که زنان با مردان دارند و رشته‌ای که از نظر اکثر افراد جامعه مردانه می‌باشد، بسیاری از کارها و دستورالعمل‌ها مردانه هستند. یعنی بر اساس مردها طراحی شده است».
وی اظهار می‌کند: «با نگاه ویژه شهردار محترم و پیگیری‌های مستمر مدیر عامل سازمان، جناب آقای دکتر بابایی برای خرید تجهیزات آتشنشانی باعث شده است که درحال حاضر امکانات و تجهیزات آتشنشانی به حد قابل قبول برسد».
او دربارهی اینکه چه چیزی از این شغل برایش جذابیت بیشتری دارد؟ بیان می‌کند: «نجات بخش بودن این شغل و حس نوع دوستی و از خود گذشتگی آتش نشان. این شغل تنها به مبارزه با آتش سوزی محدود نمی‌شود بلکه آتش‌نشانان وظیفه حفاظت از جان انسان‌ها یا هر جاندار دیگری در سوانح مختلف را بر عهده خواهند داشت».
نغمه مویدی، متولد ۱۳۶۱ در کرمان، دارای تحصیلات کارشناسی ارشد در مدیریت مالی و کارشناسی در ریاضی و مدیریت امداد درسوانح است.