طرح بین کشوری ومس چیست؟
طرح بین کشوری ومس، با نام «توانمندسازی زنان در جوامع اسلامی:
جنسیت، فقر و دموکراتیزه شده از درون درسال 2006 در چندین کشور هم‌چون
اندونزی، پاکستان، سنگاپور، هنگ‌کنگ و چند کشور دیگر آسیای جنوب شرقی آغاز به کار کرد.
این طرح هدف خود را مستندسازی،
شناسایی فرایندهای توانمندساز و کمک به تسهیل فرایند توانمندسازی در کشورهای مسلمان اعلام کرد.
مفاهیم کلیدی این طرح بر این مبنا بود که در حال حاضر توانمندشدن زنان به‌عنوان یک عامل مهم کاهش فقر و سرعت‌بخشیدن به رشد اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است.
اما در عین حال در میان فعالان توسعه و سیاست‌گذاران این نگرانی وجود دارد که
با وجود توافق گسترده‌ای که دربارۀ اولویت اموری که به توانمندسازی زنان یاری می‌دهد،
درک کاملی از چگونگی پیشبرد توانمندی زنان وجود ندارد.
کمیتۀ بین کشوری برنامه‌ریزی طرح ومس، درصدد گسترش دانش در این حوزه است.
معمولاً مکانیزم‌های قدرت ناتوان‌سازی در دنیای واقعی، به شکلی دائمی عمل می‌کند،
اما معمولاً در سیاست‌ها و برنامه‌های مداخلات توسعه‌ای نادیده گرفته می‌شود. علت این امر چیست؟
در تعریف اولیۀ این طرح،
عرصۀ عمومی به سه سطح کلان، میانی و خُرد تقسیم می‌شود که اعمال قدرت در این سه سطح متفاوت است.
قدرتی که در سطح کلان اعمال می‌شود، قدرت حکومت است که گسترۀ کامل سرزمینی یک دولت قابل اجراست،
برعکس آن در سطح میانی، قدرتی که قابل اعمال است،
قدرت محلی‌شده‌ای است که بر بخش‌هایی از سرزمین آن دولت نظیر
استان‌ها، شهرستان‌ها، روستاها و خانوارها قابل اعمال است. همیشه فرض بر این است که سطح کلان، سطح میانی (یعنی استان‌ها و سایر نواحی) را به‌عنوان بخشی از دولت در دل خود دارد؛
پس تصور می‌شود که دیگر نیازی به توجه به دینامیسم قدرت در سطح میانی وجود ندارد.
براساس این منطق تصور می‌شود که هنگامی که حکومت در سطح کلان عادلانه است، سطوح پایین‌تر حکومت نیز به بیرون از آن گرایش دارد.
از سوی دیگر مفهوم قدرت در طرح ومس، بدین‌گونه تعریف می‌شود:
«قدرت پدیده‌ای کیفی و شکل‌یافته بین نیروهای متعارض است،
نه امری کمی که بخواهیم،
سهمی فزاینده از آن داشته باشیم.» به عبارت ساده‌تر قدرت، صفتی نیست که یک نفر دارا باشد و سایران از آن محروم باشند؛ بلکه پدیده‌ای است که به‌صورت ناهم‌سنگ بین گروه‌های متضاد تقسیم شده است.
در نتیجۀ این تعریف از قدرت، دولت در سطح کلان قادر به کنترل عوامل ناتوان‌ساز در سطوح میانی نیست، اما از سوی دیگر سهم قدرت در سطح خُرد چگونه خواهد بود؟
کمیتۀ بین کشوری ومس، تأکید می‌کند:
«مسألۀ ما اندازه‌گیری قدرت نیست به مثابۀ امری که صرفاً برای تواناسازی زنان به آنان داده شود؛
بلکه مسألۀ ما بیش‌تر ظرفیت زنان برای تصمیم‌گیری مستقل است،
تصمیم‌گیری که منجر به تغییر روابط قدرت نامطلوب می‌شود.»
این طرح می‌کوشد در سطح خُرد، ظرفیت زنان را چه به لحاظ دانش و چه به لحاظ عمل، برای افزایش تصمیم‌گیری بالا ببرد.
طرح ومس، معتقد است:
«زنان صرفاً از طریق عاملیت خود توانمند می‌شوند؛
یعنی به‌واسطۀ تصمیم‌گیری اقدام به‌عنوان فاعلان امر توانمندساز خود.»
یعنی قدرت چیزی نیست که به کسی اعطا شود؛
بلکه این خود زنان هستند که می‌توانند با درکی که از ظرفیت خود دارند و با عاملیت خود تغییر ساختار دهند.