زنان و زندگی شهری
آنچه همواره در فضاهای شهری دیده میشود، این است که بهدلیل نابرابریهای موجود در طراحی شهری، برای زنان نسبت به مردان جای کمتری در نظر گرفته میشود و نادیده گرفته شدن زنان در طراحی شهری، حضور زنان را در شهر دشوار ساخته است. برخی جوامع از جمله جامعهی ایران، هنگامی که زنان تنها باشند، به راحتی نمیتوانند از فضاهای عمومی از جمله پارکها استفاده کنند و همین مسأله باعث شده که احساس تعلق خانمها به شهر، کمتر باشد؛ چراکه احساس تعلق، رابطهی مستقیمی به استفاده از فضاهای شهری دارد.
البته عوامل فرهنگی، سیاسی و اقتصادی در کنار سیاستگذاریهایی که بهوسیلهی دولتمردان انجام میگیرد، در میزان مشارکت زنان در امور شهری تأثیر زیادی دارد؛ اما علیرغم نقش غیرقابلانکار زنان در فعالیتهای اجتماعی و اقتصادی، همچنان شاهد کمبودهایی در وجود فضاهای متعلق به خانمها در شهرها هستیم.
در بخشهای دیگر شهرسازی از جمله ساخت پلهای روی جویهای خیابان و مواردی از این دست نیز، معمولاً رفتوآمد خانمها در خیابانها نادیده گرفته میشود؛ بهطور مثال برخی پلهایی که روی جویهای خیابانها نصب شده، بهگونهای است که اگر خانمی کفش پاشنهدار داشته باشد، به سختی میتواند از روی آنها عبور کند و این درحالی است که اگر نگاهی به عابران پیادهای که در پیادهروها رفتوآمد میکنند، بیندازیم، مشاهده میکنیم درصد بالایی از عابران را خانمها تشکیل میدهند. مثال دیگر پلهای عابر پیاده است که یا پله برقی ندارند، یا همیشه خراب است و یک زن اگر خرید خانه را انجام دهد و بچهای هم بههمراه داشته باشد، به سختی میتواند با کالسکهی بچه و سبد خرید، از پلههای پلهای عابر پیاده بالا و پایین برود.
حقوق شهروندی، مسألهای است که همواره از سوی افراد مختلف بیان میشود و بیشک این حقوق، تنها متعلق به مردان نیست و خانمها نیز از حقوق شهروندی برابر با مردان برخوردارند؛ بنابراین، باید در شهرسازی، جنسیت زن نیز مورد توجه ویژه قرار گیرد.
زنان نیز حق دارند مثل مردان در زندگی روزمرهی خود از فضای شهری بهرهمند شوند؛ ضمن اینکه اگر در تصمیمگیریهای مربوط به مسایل شهری، خانمها هم مورد توجه قرار گیرند، قطعاً تعلق خاطر و به تبع آن مشارکت خانمها در مسایل شهری افزایش خواهد یافت.
موضوع دیگر امنیت است. اگرچه براساس قانون، فضاهای شهری به روی همه باز است، اما زنان به اندازهی مردان از فضای شهری بهرهمند نمیشوند، اجازهی ورود به برخی فضاها را ندارند و در طراحی شهری، به مسایل زنان چندان توجه نمیشود؛ بنابراین، زنان بیشتر مواقع احساس ناامنی میکنند و این ناامنی در نقاطی که رفتوآمد کمتر است، از جمله بزرگراها و حتی پارکها در شب، بیشتر احساس میشود. شهر باید محیطی امن و سالم برای همهی افراد جامعه از جمله زنان باشد و زنان بدون اینکه مورد تهدید، خشونت و یا آزار جسمی و روحی قرار گیرند، باید در شهر احساس امنیت داشته باشند که در این راستا آگاهیدادن به مردم برای ارتقای سطح فرهنگ، دسترسی آسان خانمها به نیازهای شهری از جمله مجموعههای تفریحی، مجتمعهای تجاری و درمانی، ایجاد سیستمحملونقل مناسب، نورپردازی و روشنایی مناسب شهر و نصب مبلمان مناسب شهری ضرورت دارد.
در آخر ذکر این نکته ضروری است که با حضور شش خانم در شورای اسلامی شهر کرمان در دورهی چهارم، انتظار میرفت شاهد شتاب بیشتری در زمینهی مناسبسازی فضای شهری برای خانمها باشیم.