درآمدی بر شعر و زندگی بی‌بی حیاتی
-زن و اجتماع-
بانو بی‌بی جان، شاعر و ادیب قرن 12 و 13 زاده شهرستان بم، و مقلب به بی‌بی‌حیات بمی از افتخارات استان کرمان محسوب میشود.
بی‌بی‌جان که بیشتر با تخلص حیاتی شناخته میشود، از کودکی به تحصیل علوم علاقه فراوان داشت. این علاقه تا جایی پیش رفت که برای طی کردن مدارج بالاتر به محضر نورعلی شاه اصفهانی رفت.نورعلیشاه به زودی به ذوق ادبی و استعداد سخنوری بی‌بی جان پی برد و بی‌بی جان را که اکنون همسر خود بود را تشویق به خلق آثار نظم و نثر کرد. تاثیر نورعلیشاه در آثار بی‌بی جان حیاتی کاملا مشهود است.
دفتر اشعار بانو حیاتی شامل قطعه، قصیده، غزل، ترجیح‌بند، ترکیب بند، مثنوی و رباعی میشود که خود گواه تاثیر بیان وقدرت طبع این بانو فرحیخته است.وی بزرگترین شاعره ی قرن اخیر ایران است که در ارشاد و قواعد عرفان از رابعه گذارنیده و دفتر اشعارش بیش از ده هزار بیت است . وی علاوه بر شعر در نثر نیز استادی و مهارت داشته است قدرت قلم وی در مقدمه دیوانش به خوبی نمایان است، دیوان شعر حیاتی توسط انتشارات کرمان شناسی به چاپ رسیده است.
استاد زرین‌کوب تاریخ‌نگار و نویسنده معاصر ایران در مقدمه‌ی کتاب دیوان اشعار حیاتی می‌نویسد: “تا آنجا که مخلص از روی دیوان حاضر می‌تواند اظهارنظر نماید، غزل‌های دیوان بی بی حیات بمی نمونه غزل‌های صوفیانه‌ی عصر اوست. آنچه را صوفیه عشق حقیقی می‌خوانند، به زبان عشق مجازی می‌سراید و مخاطب را سرگشته و حیرت‌زده بر این تردید باقی می‌گذارد که آیا در این سخنان، عشقِ کام‌جویی را که از ورای نقاب عشق الهی همچنان به صد عشوه و اشاره خود را نشان می‌دهد، باید باور کرد یا نه؟”
بانو حیاتی بعد ازدواج به به همراه همسرش به عراق مهاجرت کرد اما اخیرا شواهدی از سنگ قبر او در محدوده اطراف قلعه دختر کرمان پیدا شده است.
اکونوموزه1 حیاتی در سال ۱۲۶۷ هجری شمسی به‌عنوان بانک شاهنشاهی ایران و انگلیس ساخته شد. پس از تعطیلی بانک و انتقال آن به محل کنسول انگلیس، ساختمان حیاتی در سال ۱۳۱۲ برای استفاده دانش‌آموزان بازسازی و سال ۱۳۲۰ به احترام بانو «بی‌بی‌حیاتی» به نام او نامگذاری شد این مدرسه تا سال ۱۳۵۶ به همین منظور استفاده می‌شد. پس از آن به مدت ۳۷ سال متروک و بلااستفاده شد. تا اینکه در پاییز سال ۸۵ به شماره ۴۱۸۰ به ثبت رسید. تا اینکه در سال ۹۳ با دستور استاندار وقت با هدف تبدیل به موزه، مرمت و در زمستان ۹۴ توسط شهرداری کرمان به نام اکونوموزه افتتاح شد تا به عنوان اکونوموزه مشاغل و حرف کرمان قدیم فعالیت کند.
1_ اکونوموزه مکانی است که در آن صنعتگران و هنرمندان به فعالیت مشغول هستند تا علاوه بر عرضه محصولات خود با آموزش هنر خود به دیگران در جهت حفظ هنرهای اصیل ایرانی در تلاش هستند.