خشونت خاموش چه تاثیری بر رشد کودکان دارد؟
آناهیتا آقا عباسی/ کارشناس ارشد روانشناسی بالینی-
خشونت خاموش یکی از مواردی است که بسیاری از کودکان تجربه‌ی مشابهی در برخی موقعیت‌های خاص دارند، مانند زمانی که حرف می‌زنند یاکاری را انجام می‌دهند و در چهارچوب‌های سفت و سختی که والدین برای خودشان و فرزندشان در نظرگرفته‌اند نمی‌گنجد با رفتار‌ها و عکس‌العمل‌هایی همچون بالا رفتن ابرو‌ها و یا گاز گرفتن لب یا چشم غره رفتن والدین مواجه می‌شوند که بیانگر این است که زشته، نکن، آبرویمان را نبر، یا ایما و اشاره‌هایی که دلهره‌آور هستند و خبر از حسابرسی به موقع می‌دهند.
هر چقدر والدین مضطرب وسواسی‌تر و کلیشه‌ای باشند فراوانی این رفتار‌ها و میزان تذکر‌هایشان بیشتر خواهد بود و حق کمتری در خطا کردن و متفاوت بودن را به فرزندانشان می‌دهند و باید‌ها و نباید‌های بسیار زیاد و افراطی‌تری دارند.
چنین واکنش‌هایی که والدین با زبان بدن به کودکانشان منتقل میکنند، خشونت خاموش تلقی می‌شود و هر اندازه این خشونت‌ها از سنین پایین‌تری در تربیت شروع شود دامنه آسیب‌رسانی آن‌ها بیشتر خواهد بود.
در ادامه به بیان مهمترین آسیب‌هایی که می‌توان در خشونت خاموش به آن اشاره کرد می‌پردازیم.
از بین بردن خلاقیت، جسارت و متفاوت بودن را در وجود کودک اشاره کرد و بدین ترتیب کودک تبدیل به فردی تقلید کار، مطیع، پیرو و بدون خلاقیت می‌شود، در واقع از کودک فردی بدون ویژگی‌های خاص می‌سازد، مانند انسانی سردرگم در سن ۲۰ تا ۳۰ سالگی که هنوز نمی‌داند علاقه‌مندی‌اش چیست؟ و چه می‌خواهد؟ و باید به دنبال چه چیزی برود؟ اما به خوبی می‌داند که پدر و مادرش چه چیز‌هایی را دوست دارند و تأیید میکنند و از این بابت بسیار رنج می‌برد.
آسیب عمیق دیگری که این سختگیری‌های افراطی ایجاد می‌کند، نهادینه کردن شک، ترس، شرم و نوعی دوگانگی شدید در وجود کودک است.
این کودکان در سنین بزرگسالی مجبورند انرژی روانی بسیار زیادی را صرف سبک و سنگین کردن نظرات یا حرکاتشان در جمع و یا گرفتن تصمیماتشان کنند که در نهایت به سکوت و سانسور خود یا عدم اقدام برای تصمیم‌گیری میکنند یا مدت‌ها در بلاتکلیفی می‌مانند.
این کودکان همواره از قضاوت و نظرات دیگران می‌ترسند و از ابراز وجود در جمع به دلیل این که مبادا افراد ابله و نادانی تلقی شوند خودداری میکنند.
متأسفانه از آنجایی که این نوع برخورد‌های غیر کلامی خشونت‌های خاموش هستند خیلی از افراد به آسیب‌های آن آگاه نیستند و این رفتار‌ها را خشونت تلقی نمی‌کنند. چه بسا این فرآیند رفتاری به اندازه خشونت‌های کلامی و فیزیکی منجر به آسیب‌های عمیق و شدید در رشد شخصیت و سلامت روان کودکان هستند.