تعریف ما از مسئولیت پذیری این است: «انجام هر کاری که درست است. »
آموزش مسوولیت پذیری به بچه ها، شامل پیدا کردن راه هایی است تا به آن ها کمک کنیم احساس لیاقت و شایستگی داشته باشند. بدانند چه چیزی درست است و به آنچه که درست است عمل کنند.
فرزندان ما به وسیله تجربیات مختلف مسئولیت پذیر می شوند. در اینجا قصد دارم که چند نمونه از فعالیت های اولیه ای که دامنه وسیع مهارت مسئولیت پذیری را تا حدی در برمی گیرد، اشاره کنم.
بچه ها باید یاد بگیرند مراقب خودشان باشند، حتی ا گر والدین در طول روز کاری غیر از مراقبت از آنها نداشته باشند.
یکی از تمرین هایی که در این مورد می توانیم با فرزندانمان انجام دهیم، صحبت در مورد نظافت شخصی است. منظور ما زیاد تمیز بودن نیست، بلکه منظور رعایت اصول اساسی نظافت است. برای این منظور می توان جدولی تهیه کرد و رفتارهایی که فرزندمان برای نظافت شخصی خودش باید انجام دهد در آن مشخص کنیم. مسواک زدن، شستن دست و صورت، شستن جوراب ها، آویزان کردن لباس ها و…
و روزهای هفته را در سمت دیگر این جدول بنویسیم و در صورت انجام جلوی آن علامت بزنیم.
در ابتدا برای ایجاد انگیزه می توان جایزه کوچکی در نظر گرفت. بعد از مدتی فرزند ما به این کارها عادت کرده و نیازی به جدول نخواهد بود.
ما والدین مدام می گوییم که بچه هایمان باید مسؤولیت پذیری را بیاموزند. در نتیجه باید مراقب باشیم که اهداف خوب مان را تضعیف نکنیم. ما اغلب در قبال بچه هایمان، به ویژه برای مراقبت در برابر پیامدهای ناخوشایند، احساس مسؤولیت می کنیم.
کتاب های آنها را به کتابخانه تحویل می دهیم. اما بعد از مدتی می بینیم که این کار فایده ای ندارد و در رشد فرزندمان موثر نبوده است.
مسؤولیت پذیری یعنی اینکه بتوانیم روی فرزندمان حساب باز کنیم و او هم بتواند روی ما حساب باز کند.
یکی از نمونه فعالیت ها برای این منظور را فعالیت «قول قول » اسم می گذاریم.
وقتی از بچه ها می خواهیم کاری را انجام دهند آنها اغلب قول می دهند. ممکن است آنها دقیقا متوجه نشوند که این قول ها چه عواقبی دارند. آنها اهداف صادقانه ای دارند و می خواهند ما را خوشحال کنند. در اینجا به یک روش برای صحبت کردن با بچه ها، درباره قول و پیامدهای آن اشاره می کنیم.
درباره این مسئله صحبت کنید که ا گر افراد به مسؤولیت هایشان عمل نکنند چه اتفاقی می افتد. برای مثال: گلدان هایی که به آنها آب داده نشود پژمرده می شوند. آشغال ها ا گر بیرون از خانه گذاشته نشوند بوی بد می گیرند و… به بچه ها بگویید فکر کنند که ا گر پدر و مادر تصمیم می گرفتند که دلشان نخواهد به خرید بروند یا غذا درست کنند، ا گر راننده اتوبوس در خانه می ماند یا دکتر مریض ها را معاینه نمی کرد و…
چه اتفاقی می افتاد. آیا مردم تنها باید کارهایی را که دوست دارند انجام دهند؟
درباره اینکه ا گر افراد وظایف خود را انجام نمی دادند، چه تاثیری روی دیگران داشت با هم گفتگو کنید.
آیا این کار منصفانه است؟ مسئولانه است؟
آیا عمل کردن به قول ها اهمیت دارد؟
این فعالیت در راستای تقویت مهارت مسؤولیت پذیری در فرزندانمان است.
