اشاره: معادن زغال‌سنگ ایران در معرض تهدید قرار گرفته و یکی از دلایل تعطیلی معادن، حقوق و مزایای ناچیز معدن‌کاران زغال‌سنگ است که باعث شده برای فعالان معادن زغال‌سنگ انگیزه‌ای باقی نماند.
البته کارشناسان حوزه‌ی معدن معتقدند از آن‌جایی که زغال‌سنگ در عمق زمین قرار گرفته، به همین دلیل استخراج این مواد معدنی سخت است و استخراج آن با وجود ضخامت‌های نازک آن در مراحل اکتشافی، معادن ایران را به ورود نسل دانشگاهی کشور نیازمند کرده و در بین این نسل تحصیل‌کرده، فعالیت بانوان تحصیل‌کرده قابل توجه است. برای بررسی وضعیت معادن زغال‌سنگ استان با خانم الناز میرزایی که اکنون به عنوان رییس معدن مشغول به کار هستند، به گفت‌و‌گو نشستیم.
لطفا خودتان را معرفی کنید و یک رزومه از خودتان بیان فرمایید؟
الناز میرزایی، فارغ‌التحصیل مهندسی معدن – استخراج، از دانشگاه شهید باهنر کرمان هستم. سال 84 از دانشگاه شهید باهنر کرمان فارغ التحصیل شدم و در همان سال به‌عنوان اولین خانم، به‌عنوان کارشناس معدن در معادن زغال‌سنگ در کار اجرایی مشغول به کار شدم و این فعالیت هم‌چنان ادامه دارد. از سال 85 نیز به‌عنوان رییس معدن مشغول به کار هستم.
چه انگیزه‌ای موجب شد در این زمینه ورود کنید؟
انگیزه‌ی من از کار در معدن، به‌دلیل علاقه‌ی زیاد به رشته‌ی معدن و البته کارهای سخت است و با این کار ثابت شد خانم‌ها نیز از عهده‌ی مشاغل سخت و مردانه برمی‌آیند.
به نظر می‌رسد کار در معدن، یک کار کاملاً مردانه است، سختی فعالیت در زمینه‌ی معدن را چگونه تحمل می‌کنید؟
به‌دلیل علاقه‌ی زیادی که به رشته‌ی معدن و کار داشتم، تمام سختی‌ها و ناملایمات را تحمل کردم و در حال حاضر، پس از 11 سال کار و فعالیتِ من در معدن، شرایط کار در معدن برای خانم‌ها متفاوت است.
به نظر شما خانم‌های دیگر هم می‌توانند در این زمینه ورود کنند و یا با توجه به سخت بودن کار معدن، نیاز به توانایی خاصی دارد؟
لازمه‌ی کار کردن و ادامه‌ی فعالیت در معدن، نیاز به علاقه به این محیط و رشته و هم‌چنین سخت‌کوشی و پشت‌کار فراوان دارد و زمانی که وارد این عرصه می‌شوند، نباید از سختی کار بترسند و بانوان هم می‌توانند در خیلی از موارد استعدادهای خود را نشان دهند.
به نظر می‌رسد در حال حاضر حال معادن خوب نیست، دلیل مشکلات به وجود آمده برای معادن را چه می‌دانید؟
دلیل خوب نبودن حال معادن، سیاست‌های اشتباه در مدیریت‌های معادن و جدی نگرفتن و عدم حمایت و سرمایه‌گذاری در معادن به‌ویژه معادن زغال‌سنگ است که منجر به تعطیلی معادن شده است.
به نظر شما برای حل مشکلات معادن چه باید کرد؟ توصیه‌ی شما به مسئولان مربوط چیست؟
به‌دلیل هزینه‌های بالای استخراج ماده‌ی معدنی به خصوص زغال‌سنگ که زمینه‌ی کاری و فعالیت بنده است، دولت باید حمایت‌های خود را از طریق مختلف نظیر قوانین خاص دارایی و مالیاتی و هم‌چنین از طریق بسته‌های حمایتی تامین اجتماعی از کارفرماها و تولیدکنندگان اعلام کند و فشارهای اقتصادی زیادی که از طریق ارگان‌های دارایی و تامین اجتماعی به کارفرماها وارد می‌شود را کم کند و هم‌چنین از طریق پرداخت تسهیلات با سودِ کم به تولیدکنندگان، به توسعه‌ی معادن کمک کند تا این‌که هر روز شاهد تعطیلی معادن نباشیم و زندگی بسیاری از مردم کم‌درآمد و زحمت‌کش معدنی، به خطر نیفتد.
معدن‌کاران برای حل مشکلات‌شان چه کاری باید انجام دهند و توصیه‌ی شما به همکاران‌تان چیست؟
همان‌طور که عرض کردم، با توجه به این‌که معادن زغال‌سنگ ضررده هستند، تولیدکنندگان تحمل ضرر و فشار بار مالی را ندارند و نمی‌توانند از عهده‌ی مخارج و هزینه‌های گزاف معادن برآیند و نه‌تنها قادر به پرداخت حقوق به‌موقع کارگران خود نیستند؛ بلکه حتی مجبور به تعطیل کردن معدن خود می‌شوند و یکی از دلایل آن، این است که مورد حمایت دستگاه‌های مربوط قرار نمی‌گیرند؛ در طورتی که معادن زغال‌سنگ اشتغال‌زایی بالایی داشته و زیربنای صنعت فولاد کشور وابسته به زغال‌سنگ است. در کنار زغال‌سنگ، می‌توان صنایع جانبی دیگری از طریق تبدیل کردن به کک ایجاد کرد که این مساله نیاز به بسته‌های حمایتی دولت و سرمایه‌گذاری دارد.
کار در معدن یکی از کارهای بسیار سخت و طاقت‌فرساست، اما به نظر می‌رسد کارگران معادن آن‌چنان که باید مورد حمایت قرار نمی‌گیرند و حتی گاهی اوقات حقوق و مزایای خود را به موقع دریافت نمی‌کنند، نظر شما در این‌باره چیست و برای رفع این مشکل و افزایش حقوق ارایه‌ی خدمات بیش‌تر به کارگران معادن چه باید کرد؟
برای افزایش حقوق و دست‌مزد کارگران در بخش معدن، باید بهره‌وری کارگران را بالا برد.
حرفی اگر مانده.
اگر صنعت زغال‌سنگ کشور سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشد، می‌توان از طریق این معادن اشتغال‌زایی بالایی ایجاد کرد و همین‌طور در تبدیل زغال‌سنگ به کک، صنایع جانبی زیادی نظیر قطران ایجاد کرد که خود باعث کمک به اقتصاد کشور و ایجاد اشتغال می‌شود.