اقتصاد ایران چه جایگاهی را به زنان اختصاص داده است؟
اقتصاد ایران نیازمند حضور زنان است.
زنان نیمی از جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند، اما سهم آنها در اقتصاد اندک است. بر اساس آمارهای مرکز آمار ایران، در سال 1401، سهم زنان در اشتغال کل کشور تنها 14 درصد بوده است. این رقم در مقایسه با میانگین جهانی (40 درصد) و برخی کشورهای پیشرفته (60 درصد) بسیار پایین است.
به طور کلی می توان حضور زنان در اقتصاد را به دو دسته رسمی و غیر رسمی دسته بندی نمود.
عوامل مختلفی در جایگاه زنان در اقتصاد ایران موثر هستند. یکی از اساسی‌ترین عوامل؛ عامل فرهنگی می‌‌باشد. بسیاری از مدیران کل و مدیران ارشد؛عامل فرهنگی را مهمترین عامل کمرنگ بودن نقش زنان در اقتصاد ایران می‌دانند. به عقیده ایشان فرهنگ سنتی ایران که بر نقش زنان در خانواده و خانه‌داری تاکید دارد؛ مهمترین عامل حضور کمرنگ زنان در عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی است. اگر این نظریه را قبول کنیم باید به این نکته توجه داشت که زنان در اقتصاد خانواده نقش مهمی ایفا می‌کنند. آنها عمده مسئولیت‌های خانه‌داری، مراقبت از فرزندان و والدین سالخورده را بر عهده دارند. این فعالیت‌ها، اگرچه به طور رسمی در اقتصاد محاسبه نمی‌شوند، اما ارزش اقتصادی قابل توجهی دارند.
زنان در اقتصاد رسمی نیز حضور دارند، اما سهم آنها نسبتاً اندک است.
آنها عمدتاً در بخش خدمات مشغول به کار هستند و در مشاغلی مانند آموزش، بهداشت، درمان، خدمات اجتماعی و فروش فعالیت می‌کنند.
برخی از زنان نیز در اقتصاد غیررسمی فعالیت می‌کنند. این بخش از اقتصاد شامل فعالیت‌هایی مانند مشاغل خانگی، مشاغل خرده‌فروشی و صنایع دستی می‌شود. زنان در این بخش از اقتصاد، عمدتاً به صورت خوداشتغالی فعالیت می‌کنند و حقوق و مزایای کافی دریافت نمی‌کنند. افزایش مشارکت زنان نیازمند عزم جدی و اقدامات موثری است. اقداتی هم چون:
تغییر نگرش‌های فرهنگی: هرچند زنان در سال های اخیر تلاش بسیاری برای تغییر این نگرش انجام داده اند و با بالا بردن سطح دانش و مهارت خود؛ سهم خواهی خود را از اقتصاد بیان داشته اند، اما جامعه مرد سالانه هنوز در مقابل کار زنان از خود مقاومت نشان می‌دهند.
باید فرهنگ سنتی ایران را به سمتی تغییر داد که نقش زنان در جامعه و اقتصاد را به رسمیت بشناسد. هرچه فرصت های برابری برای اشتغال و ایفای نقش‌های اقتصادی زنان بوجود می آید اما زنان همواره برای اثبات توانایی های خود به طور ویژه در جایگاه مدیریت و صاحبان کسب و کار همواره باید با این نگرش‌ها مبارزه کنند.
ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر: به نظر می‌رسد با توجه به جمعیت بالای زنان دانش آموختگان دانشگاهی دولت باید با ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر، زمینه مشارکت زنان در اقتصاد را فراهم کند.
اصلاح قوانین و مقررات: قوانین و مقررات موجود باید به گونه‌ای اصلاح شوند که مانع از حضور زنان در عرصه‌های اقتصادی نشوند.
اصلاح قوانین و مقررات می تواند با افکار متعصبانه مقابله کند چنانچه بسیار دیده شده است بانوان فعال در اقتصاد برای گسترش کسب و کار‌های خود از جانب همسران خود با محدودیت های سفر روبرو شده‌اند. این موضوع نیازمند اصلاح قوانین برای هموار سازی مسیر حضور و توسعه حضور زنان در عرصه های اقتصادی است.
اقتصاد ایران