ارث‭ ‬و‭ ‬محرومیت‭ ‬از‭ ‬آن

-حانیه محمدی قناتغستانی/کارشناس حقوقی-

از ارث محرومت می‌کنم!؟
شاید این جمله را خیلی هامون شنیده باشیم که برخی از والدین خصوصا پدرها میگن «از ارث محرومت‌ می‌کنم». حالا بهتره بررسی کنیم ببینیم امکان پذیر هست؟
قبل از هرچیز باید معنی یه سری کلمات رو بدونیم:
۱_ماتَرَکْ: آنچه از دارایی شخص متوفی به جا می‌ماند.
۲_ارث: سهم هر وارث از ماترک (دارایی متوفی)
۳_دارایی: باقیمانده اموال پس از کسر هزینه کفن و دفن، بدهی‌های قانونی (قرض، وام و…) و بدهی‌های شرعی ( نماز و روزه استیجاری و…)
لازم است بدانیم که اگر شخصی در شرع اسلام، بر بیش از یک سوم اموال خودش وصیت کند، در صورتی که ورثه، آن وصیت نامه را قبول و تایید نکنند، حداکثر تا سقف یک سوم از آن وصیت نامه اجرا می‌شود. آن هم با شرایط خاص خودش که در مطالب بعد مفصل تر توضیح خواهم داد.
در قانون به صراحت ماده ۸۳۷ قانون مدنی بیان شده:

«اگر کسی به موجب وصیت، یک یا چند نفر از ورثهٔ خود را از ارث محروم کند وصیت مزبور نافذ نیست.». نافذ نیست یعنی معتبر نیست.

اما با ۵ روش زیر امکان پذیر است:

۱_ اگر هر شخصی در زمان زنده بودنش، دارایی خود را به نام شخص دیگری کند، به این طریق، دارایی باقی نمی‌ماند که به وراث برسد. بنابراین همچنان نمی‌توان عنوان «محرومیت از ارث» را برای این مورد نامگذاری کرد. این روش محرومیت هست، اما در قالبی غیر از ارث. زیرا وقتی دارایی نباشد ارثی نیز وجود ندارد.
۲_ وقوع قتل عمدی: اگر وارث، شخصی که از او ارث می‌برد را به قتل عمد برساند، وارث از ارث او محروم می‌شود.
۳_ وارث کافر، از ماترک شخص مسلمان ارث نمی‌برد.
۴_ لَعان: اگر شخصی به همسر خود در شرایطی که در فقه هست، نسبت زنا دهد و زن نیز او را انکار کند و قسم بخورد، مورد لعنت همدیگر قرار گرفته اند و به یکدیگر حرام ابدی شده اند و از یکدیگر ارث نمی‌برند حال اگر فرزندی وجود داشته باشد که پدر او را به عنوان فرزند خودش قبول نداشته باشد و اثبات شود، فرزند از پدر و پدر از فرزند ارث نخواهند برد.
۵_ فرزندی که در نتیجه رابطه نامشروع به دنیا آمده باشد و به اصطلاح ولدالزنا باشد، از ارث محروم است.